Andaluzja - Kraina przeciwieństw

Obok dziedzictwa kulturowego, Andaluzja fascynuje również różnorodnością całkiem odmiennych, niekiedy wręcz przeciwstawnych form krajobrazu, a także wielkimi obszarami przyrody chronionej. Region, oddzielony od kastylijskiego płaskowyżu przez rozległy, poszarpany łańcuch górski Sierra Morena, przecina z północnego wschodu na zachód „Wielka Rzeka" - Gwadalkiwir.

W jej szerokim dawnym korycie, leżą wielkie równiny i urodzajne tereny uprawne. Przy ujściu Gwadalkiwiru rozciąga się Coto de Dońana, któremu nadano status parku narodowego. Znajduje się tam jeden z największych rezerwatów ptactwa w Europie. Wzdłuż wybrzeża biegnie łańcuch Gór Betyckich, którego  w zachodniej części urzekają swą bogatą roślinnością. Część wschodnią stanowi wysokogórskie pasmo Sierra Nevada, gdzie jeszcze wczesnym latem szczyty gór pokrywa śnieg. Tam znajduje się Mulhacen (3482 m), najwyższy szczyt Hiszpanii na kontynencie europejskim. Za urodzajnym pasem wybrzeża, wzdłuż Costa del Sol, pojawia się w rejonie Almerii krajobraz przypominający pustynię, gdzie w Cabo de Gata mieści się park narodowy z niezwykle rzadkimi roślinami, rezerwatem flamingów i lęgowiskami ptactwa.

 Na wschodnim skraju Siena Nevada znajduje się jedyna w Europie naturalna pustynia. Jest wreszcie jeszcze jedno przeciwieństwo charakterystyczne dla andaluzyjskiego krajobrazu: w rejonie Tarify, w najdalej wysuniętym na południe punkcie Europy, zderzają się ze sobą fale Atlantyku i Morza Śródziemnego. Łagodny klimat śródziemnomorski przechodzi tam w klimat atlantycki - ostry i zmienny.

Andaluzję, jedną z siedemnastu hiszpańskich Comunidades Autónomas, o powierzchni 87 000 km2, z blisko 7 milionami mieszkańców, opatrzono wieloma stereotypowymi etykietkami, takimi jak: kraina flamenco, kraina walki byków, ojczyzna Carmen i Don Juana, kraj sherry, oliwek i cytryn, pobożnych pielgrzymek i hucznie obchodzonych świąt, arabskich pałaców i chłodnych patio - wszystkie te obrazy, znane z dziewiętnastowiecznych relacji z podróży, reklamowane są dziś nadal chętnie przez menedżerów masowej turystyki w przewodnikach po tej słonecznej krainie. Ale są to tylko niektóre aspekty całości. Andaluzja fascynuje swoimi przeciwieństwami - zarówno pod względem kulturowym, jak krajobrazowym i socjologicznym. Podróżując po Andaluzji, natrafia się na pałace wzniesione przez Maurów i chrześcijańskie katedry, surowe krajobrazy górskie i urodzajne równiny, spotyka się analfabetów i wielkich poetów, ogląda się nowoczesne miasta oraz górskie wioski z bielonymi domami i zagrody na odludziu bez prądu i bieżącej wody, można obejrzeć wyścigi motocyklowe i walki byków - przykładom nie ma końca. Kto wybiera się do Andaluzji, liczy na wiele, w zależności od tego, czego wcześniej się dowiedział lub przeczytał o tej krainie. Być może po jednej tylko podróży oczekiwania te pozostaną niespełnione.

Andaluzja nie odkrywa bowiem wszystkich swoich tajemnic już na pierwszy rzut oka, nie stanowi łatwo dostępnej całości. Andaluzji trzeba poświęcić czas, trzeba odkrywać tę krainę stale na nowo, poszczególne miejscowości i zakątki, które za każdym razem ukazują się od innej strony, pod innym kątem. Czy to książęce rezydencje, czy potężne zamczyska, meczety czy kościoły osiedla wysokościowców na peryferiach miast czy kręte, wąskie uliczki w śródmieściu, przepyszne ogrody czy ukwiecone patio - na Andaluzję składa się bogactwo przeciwstawnych obrazów, które czynią z niej jeden z najbardziej urzekających krajobrazów Europy zarówno pod względem kultury, jak i przyrody